کتوز چیست ؟

کتوز زمانی اتفاق می افتد که انرژی دریافتی کم باشد و چربی بعنوان منبع انرژی مصرف میشود.

موبیلیزه کردن چربی های بدن به اسیدهای چرب غیر استریفیه (NEFA) تبدیل شده و باعث افزایش سطح نیفا از 200میکرو اکی والان در هرلیترمیشود .

نیفا میتواند در سه مسیر مورد استفاده قرار گیرد

1. توسط سلول کبدی به انرژی تبدیل شود (بهترین مسیر).
2. توسط کبد به اجسام کتونی تبدیل شود (کمتر مورد نظر است).
3. در کبد ذخیره شود (نامطلوب است وسبب کبد چرب میشود).

کبد اندام اصلی تبدیل کننده چربی به انرژی ( قند ) است .اما برون ده کبد محدود است . پیش ساز تولید انرژی پروپیونات(یک ترکیب حدواسط) است که اگراین ترکیب گلوکز ساز فراهم نشود چربی به اجسام کتونی (استون ؛استواستات،بتاهدروکسی بوتیریک اسید تبدیل میشود . اگر ورودی چربی بیش از اندازه باشد ، کبد ساخت کتون را آغاز میکند.

• کتوز نوع اول

کتون هم منبع انرژی است اما کارایی کمتری دارد واحساس ناخوشی برای گاو ایجاد میکند. کاهش مصرف خوراک سبب سوزاندن چربی بیشتر وتولید کتونهای بیشتر میشود. در این موقع گاو به کتوز تحت بالینی مبتلا شده است.

• کتوز نوع دوم 

ناشی از سندروم گاو چاق است. در این حالت دریافت ماده خشک قبل از زایش در گاو های بسیار چاق کاهش میابد. و یا ممکن است زمانی که دسترسی گاو به ماده خشک پیش از زایمان محدود شود یا جمعیت گاوها زیاد بوده و ماده خشک به خوبی تنظیم نشده باشد اتفاق بیفتد. مدیریت کتوزIIبسیار دشوار است و گاوهای مبتلا به خوبی به درمان پاسخ نمی دهند  یا ممکن است کتوز نوع دو ناشی از بیماری های عفونی مثل ورم پستان یا متریت یا یک ناهنجاری متابولیکی مثل اسیدوز و یا تب شیر حادث میشود.

نوع دیگری از کتوز ناشی از اسید بوتیریک است که به دنبال مصرف مستقیم کتون از جیره بروز میکند. این رخداد موجب دریافت ضعیف ماده خشک و سقوط انرژی مثل کتوز نوع I میشود.

علائم درمانگاهی 

در گاوهای کتوزیس ممکن است قادر به استشمام کتونها(استون) از بازدم گاو باشیم . گاو اشتهای خودرا از دست میدهدوکاهش تولید شیر اتفاق میافتد . کاهش ماده خشک مصرفی با علت کتوز وکبد چرب میتواند باعث کاهش 2تا 4 کیلو کاهش تولید در اوج شیردهی شود. ومیدانیم که کاهش هر یک کیلو تولید شیر در اوج شیردهی سبب کاهش 180 تا 240 کیلوگرم شیر اضافی در کل دوره میشود .

نسبت درصد چربي به پروتئين

• طبيعي 1 تا 1.5
• بزرگتر از 1.5 بیانگر کتوز می باشد:

1. افزایش بسیج چربی
2. کاهش پروتئین شیر در اثر فقدان انرژی جیره

• کمتر از 1 بیانگر اسیدوز می باشد.

تشخیص کتوز

حداقل اندازه نمونه برای آزمون های بر اساس اطلاعات گله 12 راس گاو میباشد. با این تعداد اطمینان از داده ها برآورد میگردد. اگر 10% از گاو ها بالاتر از سطح استاندارد باشند سطح هشدار معرفی میگردد. (2 از 12)

گله با مشکل کتوز احتمال افزایش جابجایی شیردان و افزایش حذف در گله در 60 روز اول افزایش معنی داری را نشان میدهد.

• • آزمون استاندارد طلایی برای کتوز تحت بالینی سنجش بتاهیدروکسی بوتیرات است . زیرا این جسم کتونی نسبت به استون واستواستات در خون پایدارتر است .این آزمون بر روی سرم خون است ونمونه نباید از ورید پستان جمع شود خط قرمز آن مساوی با 1400میکرومول در لیتر یا 14/4میلی گرم در دسی لیتر است . گاوهای بالاتر از 1400 سه برابر بیشتر در معرض خطر جابجایی شیردان هستند .

• • برخی از رفرنس ها خط قرمز را 1200 میکرو مول در نظر میگیرند.

• در کتوز بالینی این عدد به بیش از 3000 میکرومول میرسد.

غلظت بتاهیدروکسی بوتیریک اسید در انتهای آبستنی

غلظت بتاهیدروکسی بوتیریک اسید بعد از زایمان